آشنایی با آزمون یکنواختی نخ

آزمون تعیین یکنواختی نخ یکی از آزمون‌هایی است که در آزمایشگاه کنترل کیفیت شرکت‌های تولید کننده نخ‌های پلی استر انجام می‌شود تا کیفیت نخ‌های تولیدی ارزیابی شود. اندازه گیری یکنواختی نخ می‌تواند با روش‌های مختلفی انجام شود که ما قصد داریم در این مقاله با روش‌های مختلف آن آشنا شویم. در واقع این آزمون با بررسی وزن و ضخامت نخ، در طول مشخصی از آن، کیفیت تولیدات را می‌سنجد.

آزمون یکنواختی نخ چیست؟

آزمون یکنواختی نخ برای بررسی میزان تغییرات وزن یا ضخامت در واحد طول انجام می‌شود. قسمت‌هایی از نخ‌های تولیدی بر اساس شرایطی که در مراحل مختلف تولید آن ایجاد می‌شود، ممکن است دچار اختلالاتی شده و وزن و ضخامت متفاوتی پیدا کنند. به همین دلیل بعد از اینکه نخ‌ها طی فرآیند تولید می‌شوند، در مرحله نهایی آزمایش‌های لازم انجام می‌شود تا کیفیت و استاندارد‌های محصولات تولیدی سنجیده شود. در صورتی که نخ از استاندارد کافی برخوردار باشد و آزمون‌های انجام شده نتیجه مثبتی داشته باشد، محصولات وارد بازار می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع روش‌های آزمون یکنواختی نخ

همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، برای بررسی یکنواختی نخ از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که عبارتند از:

روش برش و توزین

این روش یکی از روش‌های ساده است که در طی آن طول‌های متوالی از نخ بریده و وزن می‌شود. همانطور که می‌دانید برای انجام آزمایش، باید نمونه‌های آزمایشی شرایط یکسانی داشته باشند. بنابراین برای برش نخ باید طول تمامی نخ‌ها یکسان باشد و به دقت برش بخورند. در صورتی که طول نخ‌های برشی یکسان نباشد، آزمون به شیوه درستی انجام نمی‌شود و نتیجه آن نادرست و غیرقابل اعتماد خواهد بود. برای اینکه طول نخ‌های بریده شده در این آزمون از اهمیت بالایی برخوردار است، معمولا از میله‌های شیاردار با محیط ثابت استفاده می‌شود. به طور مثال می‌توان از نمونه‌ 2.5 سانتی آن استفاده نمود. نخ‌ها به دور میله شیاردار پیچیده می‌شوند و به وسیله تیغ موجود در امتداد شیار میله، بریده می‌شوند. حال که نمونه‌های آزمون مهیا شد، نوبت به اندازه گیری آن می‌رسد. در این مرحله وزن نمونه‌های نخ با استفاده از ترازو اندازه گیری می‌شود و با استفاده از روابط، جرم آن مشخص می‌شود.

آزمون بصری

در این روش برای تعیین یکنواختی نخ، آن را بر روی یخ تخته سیاه در فواصل مساوی می‌پیچند تا اثر توهمات نوری ناشی از بی نظمی بر روی این آزمایش به حداقل برسد. از شرایط مهم در انجام این آزمایش، قرارگیری تخته سیاه در شرایط نوری مناسب و زیر نور یکنواخت و یک جهت است. معمولا برای انجام این آزمایش مقایسه‌ای با نمونه استاندارد انجام نمی‌شود. اما در صورت وجود نمونه استاندارد، می‌توان نمونه نخ مورد آزمون را با استاندارد ASTM مقایسه کرد. امروزه برای افزایش دقت در این آزمون، تخته‌های آن با کمک از دستگاه‌های بسته بندی موتوری آماده می‌شوند. به این صورت که با چرخش قرقره‌ها، نخ به تدریج بر روی تخته سیاه می‌پیچد. زمانی که نخ بر دور تخته می‌پیچد، عیوب دوره‌ای آن مشخص می‌شود. در صورت وجود عیوب دوره‌ای در نخ، یک طرح چوبی تشکیل می‌شود و دلیل آن، پیچش نخ بر روی تخته در فواصل مساوی و به طور یکنواخت است.

تستر USTER

این تستر یکنواختی با استفاده از روش‌های خازنی، تغییرات ضخامت نخ را شناسایی و پیدا می‌کند. برای انجام این تست، نخ میان دو صفحه خازنی قرار می‌گیرد و به صورت مستمر ظرفیت خازن‌ها اندازه گیری می‌شود. وجود نخ بین صفحات خازن، دائما ظرفیت سیستم را تغییر می‌دهد. ظرفیت این خازن به دو عامل جرم نخ و نوع مواد اولیه بستگی دارد. با ثابت بودن ثابت دی الکتریک برای یک نوع نخ، سیگنال‌ها به جرم نخ وابسته هستند. برای انجام درست این آزمایش و دریافت نتیجه استاندارد، باید الیاف متشکله و رطوبت نسبی نخ در طول آن یکسان باشد. در صورتی که این شرایط رعایت نشود و میزان رطوبت نخ و نوع الیاف آن متغیر باشد، ثابت دی الکتریک در قسمت‌های مختلف نمونه تغییر می‌کند و سیگنال‌های ایجاد شده در این تست غیر یکنواخت خواهد بود. برای درک قرائت‌های انجام شده در این تست می‌توان آن را برابر با توزین متوالی طول 1 سانتی‌متر از نخ دانست.

علت غیر یکنواختی نخ چیست؟

عوامل مختلفی بر روی غیر یکنواختی بودن نخ تاثیر دارد که طی آزمایش‌های مختلفی بررسی می‌شود. اما معمولا از دلایل غیر یکنواختی این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• غیرثابت بودن تعداد الیاف در سطح مقطع نخ
• استفاده از الیاف طبیعی با ظرافت متغیر
• کیفیت مواد اولیه جمع بندی

سنجیدن کیفیت نخ‌های تولیدی یکی از مراحل مهم در تولید این محصول است که معمولا با انجام آزمون یکنواختی نخ، ارزیابی می‌شود. این آزمون می‌تواند به شیوه‌های مختلفی انجام شود که عملکرد آن بر پایه بررسی تغییر وزن و ضخامت در واحد طول است. ما در این مقاله به بررسی روش‌های مختلف این آزمون و ویژگی‌های هر یک پرداختیم تا شما بتوانید این آزمون‌ها را با استاندارد‌های کافی انجام دهید.